बॉण्ड म्हणजे काय?संपूर्ण माहिती | Bond Meaning in Marathi
जर तुम्हाला स्टॉक मार्केटमध्ये गुंतवणूक करायची नसेल, कारण त्यात खूप जोखीम आहे, आणि एफडी मध्ये देखील गुंतवणूक करायची नसेल कारण त्यात व्याजदर खूप कमी आहेत, तर तुमच्यासाठी बॉण्ड्स हा एक चांगला पर्याय असू शकतो.
बाँड्स साधारणपणे शेअर बाजारापेक्षा कमी रिटर्न देतात परंतु एफडीपेक्षा जास्त. बाँड म्हणजे काय? (Bond Meaning in Marathi),बाँड्स कसे कार्य करतात? बॉण्ड चे किती प्रकार आहेत? अनेकांना याची माहिती नसते.
त्यामुळे ते बाँडमध्ये गुंतवणूक करत नाहीत.भारतातील गुंतवणुकीच्या अनेक पर्यायांपैकी बॉण्ड्स हा एक आहे ज्यामध्ये गुंतवणूकदार फार कमी जोखीम घेऊन त्यांचे पैसे गुंतवून चांगला नफा मिळवू शकतात.
बॉण्ड म्हणजे काय? | Bond Meaning in Marathi
बाँड्स हे गुंतवणूक रोखे(Investment Securities) आहेत जिथे गुंतवणूकदार नियमित व्याज देयकांच्या बदल्यात विशिष्ट कालावधीसाठी कंपनी किंवा सरकारला पैसे उधार देतो.
बाँड हा एक प्रकारचा सुरक्षितता आहे ज्याद्वारे जारीकर्ता (कर्जदार) धारकाला कर्ज देतो. आणि अटींच्या अधीन राहून, धारकाने बॉण्डचे मुद्दल (म्हणजेच कर्ज घेतलेली रक्कम) गुंतवणूकदारांना बॉण्डच्या परिपक्वतेवर परत करणे बंधनकारक आहे.त्याच बरोबर गुंतवणुक दारांना वेळोवेळी व्याज देखील मिळतो.
निश्चित उत्पन्न हा एक शब्द आहे जो सहसा बाँडचे वर्णन करण्यासाठी वापरला जातो. कारण तुमच्या गुंतवणुकीमुळे बाँडच्या कालावधीत निश्चित पेआउट मिळतो.
आपण बॉण्ड म्हणजे काय?(Bond Meaning in Marathi) हे जाणून घेतले आता बॉण्ड कसा कार्य करतो हे जाणून घेऊया.
बॉण्ड कसा कार्य करतो | How Bond Works in Marathi
ज्या तारखेला बॉण्ड पहिल्यांदा गुंतवणूकदारांना विकला जातो त्या तारखेला बाँड जारी करण्याची तारीख म्हणतात. ज्या तारखेला त्याची प्रिन्सिपल देय होते तिला मॅच्युरिटी डेट म्हणतात.
बाँड जारी केले जातात आणि नंतर काही काळानंतर ते परिपक्व होतात. या दोन तारखांच्या दरम्यान, जारीकर्ता गुंतवणूकदाराला नियमित व्याज देतो.व्याज दराला कूपन रेट म्हणतात.
बाँडच्या व्याजाला कूपन असे म्हणतात कारण, इलेक्ट्रॉनिक ट्रेडिंगच्या आधीच्या काळात, गुंतवणूकदारांनी बाँड खरेदी करताना कागदी प्रमाणपत्रे दिली जात होती. आणि प्रत्येक प्रमाणपत्राला व्याजाच्या पेमेंटसाठी कूपन जोडलेले असायचे.
संस्था, कंपन्या आणि सरकार सहसा बाँड जारी करतात. जेव्हा त्यांना योजनांना निधी देण्यासाठी किंवा इतर कारणांसाठी पैशांची आवश्यकता असते.
बॉण्ड किती प्रकारचे असतात? | Types of Bond in Marathi
गवर्नमेंट बॉण्ड | Government Bond Meaning in Marathi
सरकारी बॉण्ड भारताच्या केंद्र किंवा राज्य सरकारद्वारे जारी केले जातात. देशाच्या विकासासाठी पैशांची गरज असताना सरकार द्वारे हे बाँड जारी केले जातात. सरकारी बाँड हे सरकार आणि गुंतवणूकदार यांच्यातील बाँडवर पूर्वनिर्धारित व्याज देण्यासाठी केलेला करार आहे.
सरकारी बॉण्ड प्रामुख्याने 5 वर्षे ते 40 वर्षे गुंतवणुकीची मुदत देतात. राज्य सरकारद्वारे जारी केलेले बॉण्ड राज्य विकास कर्ज म्हणूनही ओळखले जातात. सरकारी बॉण्ड हे गुंतवणुकीच्या सर्वात सुरक्षित प्रकारांपैकी एक आहेत.
कॉरपोरेट बॉण्ड | Corporate Bond Meaning in Marathi
जेव्हा एखादी कंपनी विशिष्ट कालावधीसाठी गुंतवणूकदारांकडून पैसे उधार घेते आणि त्यांना संपूर्ण कार्यकाळासाठी पूर्वनिर्धारित व्याज दर देते आणि कार्यकाळ पूर्ण झाल्यानंतर, कर्ज घेतलेली रक्कम आणि व्याज प्रदान करते, तेव्हा त्याला कॉर्पोरेट बाँड म्हणून संबोधले जाते.
समजा एखादी कंपनी आहे जिला व्यवसाय वाढवण्यासाठी किंवा इतर काही कारणांसाठी पैशांची गरज आहे.तर त्या कंपनीकडे तीन पर्याय आहेत. एकतर कंपनी बँकेकडून कर्ज घेऊन किंवा इक्विटी किंवा बाँड जारी करून पैसे उभारते. व्याजदर जास्त असल्याने कंपनी बँकेकडून कर्ज घेत नाही.
आणि जर इक्विटीमधून पैसे उभे केले तर गुंतवणूकदारांना कंपनीत भागिदारी द्यावे लागते. त्यामुळे कंपनी बॉण्ड जारी करून पैसे उभारते.कंपनी गुंतवणूकदारांना कार्यकाळासाठी पूर्वनिर्धारित व्याजदराच्या बदल्यात त्यांच्या कंपनीत पैसे गुंतवण्यास सांगते. कार्यकाळ पूर्ण झाल्यानंतर, गुंतवणूकदारांना पूर्वनिर्धारित व्याजदरासह बाँडचे दर्शनी मूल्य दिले जाईल.
झिरो कुपन बॉण्ड | Zero Coupon Bond Meaning in Marathi
झिरो कूपन बाँड्स हे असे बॉण्ड्स आहेत जे त्यांच्या कार्यकाळात व्याज देत नाहीत. गुंतवणूकदार बॉण्डच्या दर्शनी मूल्यावर सवलतिच्या दरात शून्य कूपन बाँड खरेदी करतात. याला डिस्काउंट बॉण्ड असेही म्हणतात. मॅच्युरिटीच्या वेळी, बॉण्ड जारीकर्ता बॉण्डधारकाला बाँडचे दर्शनी मूल्य देतो. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, बॉण्डचे गुंतवणूक मूल्य आणि त्याचे दर्शनी मूल्य यांच्यातील फरकाचा गुंतवणूकदाराला फायदा होतो.
सोवरेन गोल्ड बॉन्ड (SGB) | Sovereign Gold Bonds meaning in Marathi
सोवरेन गोल्ड बॉन्ड रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाद्वारे जारी केले जातात. एखादी व्यक्ती किमान 1 ग्रॅम आणि सर्वाधिक 4 किलोची गुंतवणूक करू शकते. ज्यांना सोन्यात गुंतवणूक करायची आहे पण सोने भौतिक स्वरूपात ठेवायचे नाही त्यांच्यासाठी हा एक चांगला पर्याय असू शकतो. भारत सरकारने नोव्हेंबर 2015 मध्ये सोवरेन गोल्ड बॉन्ड (SGB) योजना सुरू केली.
SGB सुरुवातीला 10-15 दिवसांनी जारी केल्यानंतर स्टॉक एक्स्चेंजवर उपलब्ध करून दिला जातो. सोवरेन गोल्ड बॉन्ड 8 वर्षांच्या परिपक्वता कालावधीसह येतात. तथापि, तुम्ही ते 5 वर्षानंतरच विकू शकता.
SGB चा सध्याचा व्याज दर 2.50% प्रती वर्ष आहे. तो व्याज वर्षातून दोनदा दिला जातो. परतावा सामान्यतः सोन्याच्या सध्याच्या बाजारभावाशी जोडला जातो.
आरबीआई बॉन्ड | RBI Bond meaning in Marathi
फ्लोटिंग रेट सेव्हिंग बाँड 2020 (FRSB) हे RBI द्वारे जारी केलेले RBI करपात्र बाँड म्हणूनही ओळखले जाते. या बाँडचा कालावधी 7 वर्षांचा आहे. योजनेच्या कालावधीत व्याजदर बदलतो. तुम्ही या बाँडमध्ये किमान रु 1000 च्या गुंतवणुकीसह गुंतवणूक सुरू करू शकता. यामध्ये गुंतवणुकीची कमाल मर्यादा नाही.
निष्कर्ष – बॉण्ड म्हणजे काय?संपूर्ण माहिती | Bond Meaning in Marathi
मित्रानो जर तुम्हाला बॉण्ड म्हणजे काय?(Bond Meaning in Marathi),याबाबत ची माहिती आवडली असेल तर सोशल मीडिया वर मित्रांना जरूर शेअर करा.
तुमचे काही प्रश्न असतील तर तुम्ही कमेंट मध्ये विचारू शकता.धन्यवाद!
- हे सुद्धा वाचा